11 november: Sint Maarten

Sint-Martinus was beschermheilige van reizigers en rondtrekkende kooplui; van armen, bedelaars en bekeerde dronkaards; van herders, boeren, wijnbouwers, kinderen en van het vee. Op zijn naamdag kregen de kinderen vrij van school en was het gebruikelijk hen te trakteren, bijvoorbeeld door met lekkernijen te strooien. Ook maakten de stadsbesturen op die dag door klokgelui de aanvang van de brooduitdeling aan de armen bekend. 

​

Op het platteland was 11 november ook een belangrijke datum bij de overgang naar een nieuw seizoen. Tot 1805 betaalden boeren op die dag de pacht, ofwel de Sint-Maartenscijnsen. Ze hielden dan grote 'cijnsmalen' in de stal, die tijdelijk daarvoor was ingericht. Daarna begon de vrije week. Daarin kregen zowel de inwonende personeelsleden als de arbeiders hun loon uitbetaald. Verder werd besloten of er een voortzetting zou zijn van het dienstverband. Het betalen van pacht en het inhuren van nieuw personeel vond trouwens ook vaak plaats rond de eerste mei.

​

Lange tijd was het gebruikelijk dat jongens op de avond van 11 november met brandende fakkels langs de huizen gingen. Zij sloegen daarbij met knuppels op deuren en luiken. Van de bewoners kregen ze vervolgens turf, hout of ander brandbaar materiaal. Daarnaast ontvingen ze appels, mispels, noten of kleingeld. In de Middeleeuwen ging dit alles vaak gepaard met vernielingen en vechtpartijen.