Natuurfeesten & oudere volken 

2 februari: Imbolc, Oimelc, Candlemas

Imbolc (feest van de bevruchting) is een van de vier belangrijke festivals uit de pre-christelijke Keltische kalender geassocieerd met een vruchtbaarheidsritueel en door de Christenen Maria Lichtmis genaamd. Deze feestdag is een lichtfeest, waarin het lengen van de dagen wordt gevierd en de hoop op de wedergeboorte, de lente. Traditioneel worden alle lampen in huis dan enkele minuten aangestoken of vele kaarsen aangestoken.

Bij de Kelten werd het feest reeds op de vooravond van 1 februari aangevangen, omdat bij hen de avond het begin van de volgende dag markeerde. Imbolc wordt traditioneel in verband gebracht met de zoogtijd van de ooien, want de letterlijke betekenis van het woord Imbolc betekend in het Iers "in de buik" dit lijkt de meest logische vertaling, omdat men vroeger driemaal ritueel om de akker heen ploegde. De akker werd gezien als de moedergodin zelf, alsook de verwijzing naar de dracht van de ooien. Als keltische term heeft Imbolc "lente". Imbolc duidt het midden aan tussen winter solstitium  (yule) en lente-equinox (Ostara), deze dag wordt dan ook een kruiskwartdag genaamd. 

Ook was en is het een zuiveringsfeest. Nu nog is het bij sommigen traditie om in februari een grote schoonmaak (de lenteschoonmaak) te houden. Alle versieringen van Midwinter verdwijnen uit huis, want we doen afstand van de winter, het donkere, de duisternis en maken ons klaar voor de lente, het licht. Februa (uit februari) is ook het Latijns voor zuivering. In de acht dagen voor dit feest is het een goede gewoonte om zich naar lichaam en geest te reinigen en zuiveren. Dit kan door een week te vasten en meer dan anders te mediteren en te bidden.

Na de winter worden de akkers weer vruchtbaar gemaakt, met behulp van de Godin. Een beeldje van de Godin werd rondgedragen en ondergedompeld in water om te reinigen en vruchtbaar te maken, zodat de Godin de aarde reinigt en opnieuw vruchtbaar maakt voor een goede oogst. Later werd een beeld van Maria rondgedragen.

​

Maria Lichtmis in de Rooms-Katholieke geschiedenis

Helaas zijn we deze bijzondere boodschap een beetje vergeten. Maria, de moeder van Jezus, is de draagster van het goddelijke licht op aarde. Maria Lichtmis is daardoor ook een vrouwenfeest geworden. Waarbij we niet moeten vergeten dat in de Germaanse godsdienst (en Romeinse) meer plaats was voor het vrouwelijke dan in de vroege Christelijke kerk. Vrouwen wilden dat aspect niet loslaten en hebben het vertaald naar Maria.

​

​

Carnaval

Carnaval is van oorsprong een gekerstend heidens volksfeest. Het valt binnen de christelijke traditie op de zondag, maandag en dinsdag direct voorafgaand aan de vastentijd van 40 dagen. Carnaval is bij uitstek het feest van zotheid, spot en uitbundigheid.

De meest waarschijnlijke oorsprong van het woord carnaval ligt in het Italiaanse carne levare (Kerklatijn: carnem levare), wat 'opheffen/wegnemen van het vlees' betekent. Dit begrip is voor het eerst aangetroffen in een akte uit Subiaco van 965. De oudst bekende datering van de term carnaval in het Nederlands is in het jaar 1673, in het tijdschrift Mercurius.

Antropologisch gezien is het carnaval voor alles een omkeringsritueel, waarin maatschappelijke rollen worden omgedraaid en normen over gewenst gedrag worden opgeschort. Het dragen van maskers zou oorspronkelijk verband hebben gehouden met verering van overleden voorouders; door zich als een representant van een overleden voorouder voor te doen, hoopte men de geest van die voorouder gunstig te stemmen. Daarnaast diende de maskerade om de winter sneller een halt toe te roepen, zodat de zomer sneller zijn intrede zou doen.

​

Het vieren van een nieuwjaars- en/of lentefeest waarbij voor korte tijd de hele samenleving op zijn kop stond, alle maatschappelijke rollen werden omgedraaid, niemand meer werkte e.d. gaat terug tot ver in de prehistorie. Feesten die gelijkenis vertonen met het huidige carnaval werden ca. 5000 jaar geleden al in Mesopotamië gevierd, waarin blijkens een Babylonisch geschrift sprake was van het gelijkheidsprincipe tussen ondergeschikten en meesters en tussen mannen en vrouwen, wat tot op heden een belangrijk element is van het feest. Uit 2600 v.Chr. is een kleitablet uit Mesopotamië bewaard gebleven waarop melding wordt gemaakt van een feest dat werd gevierd in de maand Nisan, waarbij de slaaf zelf voor even gelijk was aan zijn meester en ook alle andere rangen en standen werden afgeschaft. Tijdens dit feest werd de god Mardoek geëerd. Ruim 1000 jaar later maakte de Babylonische priester Berossus melding van een soortgelijk feest dat vijf dagen duurde.

Ook in oude culturen rond de Middellandse Zee, zoals Egypte en Griekenland, waren vergelijkbare feesten, die ook een relatie hadden met het begin van de lente. Volgens de mythologie van het Oude Egypte was er een periode van vijf dagen aan het eind van het jaar waarin de vloek die de zonnegod Ra had uitgesproken over de aardgod Keb niet gold, dankzij de maangod Thoth.

Binnen de Joodse cultuur vertoont het Poerim-feest, dat wordt gevierd in het vroege voorjaar, duidelijke overeenkomsten met het huidige carnaval.

De Romeinen vierden in de periode 21 december- 21 maart een aantal feesten. Belangrijk was het feest van de Saturnaliën dat veel overeenkomsten met het hedendaagse carnaval vertoont. De slaven hadden tijdens dit feest veel meer vrijheid en mochten zelfs hun meesters voor gek zetten. Er waren verder ook drink- en eetgelagen, vermommingen en optochten door de straten. Ook was er een figuur die vergelijkbaar lijkt met Prins Carnaval.

​

Carnaval is een oorspronkelijk de beslissende vruchtbaarheid van veld, vee en volk brengend ritueel, een vruchtbaarheidsrite, een voorjaarsfeest, men vertelt nog dat er na negen maanden veel kinderen of vruchten komen.

De oorsprong lijkt te liggen in het lentefeest, net als de Saturnaliën bij de Romeinen. De maskerade, de travestie, de zwartgemaakte gezichten, het lawaai maken, dit alles wijst op het afschrikken of verschalken van boze geesten. Carnaval is de overwinning van het leven op de dood, van de zomer op de winter. Als oudejaarsfeest is ze een dodenfeest. De zielen der gestorvenen vierden dit mee, men was bang voor hen en men maskeerde zich. Anderzijds poogde men welwillend tegenover hen te zijn opdat de zielen de rijkdom van de andere wereld zouden brengen, een vruchtbaarheidsritueel, door de maskerade maakte men zichzelf tot vertegenwoordiger van die zielen. Deze maskerade werd gedaan door de jongeren van huwbare leeftijd.